आज सकाळी वर्तमानपत्र वाचताना मला एका बातमीने आकर्षित केले. ३१ जानेवारी १९४८ रोजी महात्मा गांधींची हत्या झाली होती. या घटनेने भारताच्या इतिहासात एक काळा दिवस म्हणून नोंद झाली आहे.
या घटनेची आठवण मला इतिहासातील इतर महत्त्वाच्या घटनांबद्दल विचार करायला लावली. चला तर मग, आजच्या दिवशी घडलेल्या जगातील काही महत्त्वाच्या घटना, प्रसिद्ध व्यक्तींचे जन्मदिवस आणि निधन यांची माहिती घेऊया.
३१ जानेवारी: जगाचा इतिहास
महत्त्वाच्या घटना:
- १८६५ मध्ये अमेरिकेच्या संविधानातील १३ व्या दुरुस्तीला काँग्रेसने १२१-२४ मतांनी मान्यता दिली, ज्यामुळे अमेरिकेतील गुलामगिरी रद्द झाली – गुन्ह्यासाठी शिक्षा म्हणून वगळता.
- १८६५ मध्ये अमेरिकन गृहयुद्धादरम्यान जनरल रॉबर्ट ई. ली यांना कॉन्फेडरेट आर्मीजचे कमांडर-इन-चीफ म्हणून नियुक्ती देण्यात आली.
- १९४३ जर्मन फील्ड मार्शल फ्रेडरिक पॉलस यांनी स्टॅलिनग्राड येथे सोव्हिएत सैन्यासमोर आत्मसमर्पण केले
- १९५० अमेरिकेचे अध्यक्ष हॅरी ट्रुमन यांनी हायड्रोजन बॉम्बच्या विकासाला जाहीर पाठिंबा जाहीर केला
- १९८५ दक्षिण आफ्रिकेचे अध्यक्ष पी. डब्ल्यू. बोथा यांनी जर नेल्सन मंडेला हिंसाचाराचा निषेध केला तर त्यांना मुक्त करण्याची ऑफर दिली.
- १५३१ ऑस्ट्रियाचे राजा फर्डिनांड आणि हंगेरीचे राजा जॉन झापोल्या यांनी एकमेकांना अधिकृतपणे ओळखले.
- १५७८ जेम्ब्लॉक्स (जेम्ब्लॉअर्स) ची लढाई; स्पॅनिश सैन्याने युती बंडखोर सैन्यावर निर्णायक विजय मिळवला.
- १५९६ कॅथोलिक लीग बरखास्त.
- १६०९ अ‍ॅमस्टरडॅमची विसेलबँक स्थापन झाली.
- १६१६ जॅक ले मायर आणि विलेम कॉर्नेलिझून शौतेन (ते शौतेनच्या मूळ गावावरून केप हूर्नचे नाव देतात) यांच्या डच मोहिमेद्वारे केप हॉर्नला प्रथमच फेरी मारली.
- १६२७ स्पॅनिश सरकार दिवाळखोरीत निघाले.
- १६७५ कॉर्नेलिया/दीना ओल्फार्ट्स जादूटोण्याच्या आरोपात दोषी आढळले नाहीत.
- १६७९ जीन-बॅप्टिस्ट लुलीचा ऑपेरा “बेलेरोफोन” पॅरिसमधील पॅलेस-रॉयल येथे प्रीमियर झाला.
- १६९६ अंत्यसंस्कार सुधारणांनंतर अंडरटेकर्सनी केलेला बंड (अ‍ॅमस्टरडॅम).
- १७४७ लंडनमधील लंडन लॉक हॉस्पिटलमध्ये पहिले लैंगिक रोग क्लिनिक उघडले.
जन्मदिवस:
- 36 बीसी अँटोनिया मायनर, मार्क अँटोनी आणि ऑक्टाव्हिया मायनर यांची मुलगी (मृत्यू 38 AD)
- 877 गोरीयोचा ताएजो, कोरियाचा शासक (मृत्यू. 943)
- 1512 पोर्तुगालचा हेन्री, पोर्तुगीज कॅथोलिक धर्मगुरू (लिस्बनचा मुख्य बिशप, 1545-70) आणि शासक (पोर्तुगालचा राजा, 1578-80), लिस्बन, पोर्तुगाल येथे जन्म (मृत्यू 1580)
- 1517 जिओसेफो झार्लिनो, इटालियन संगीतकार आणि संगीत सिद्धांतकार, चिओगिया येथे जन्म (मृत्यू 1590)
- १५५० हेन्री पहिला, ड्यूक ऑफ ग्वाईस, फ्रेंच कॅथोलिक नेता, (मृत्यू १५८८)
- १५७३ अ‍ॅम्ब्रोसियस मेट्झगर, जर्मन संगीतकार, मेइस्टरसिंगर, गीतकार आणि शिक्षक, न्युरेमबर्ग येथे जन्म (मृत्यू १६३२)
- १५९७ जॉन फ्रान्सिस रेजिस, फ्रेंच संत (मृत्यू १६४०)
- १६०१ पीटर डी ब्लूट, डच लँडस्केप चित्रकार, रॉटरडॅम येथे जन्म (मृत्यू १६५८)
- १६०७ जेम्स स्टॅनली डर्बीचा ७ वा अर्ल, इंग्रजी गृहयुद्धादरम्यान राजेशाहीच्या बाजूने लढणारा इंग्रजी अभिजात, मर्सीसाइड येथील नॉस्ले हॉल येथे जन्म (मृत्यू १६५१)
- १६१२ हेन्री कॅसिमिर पहिला, नासाऊ-डायट्झचा डच काउंट आणि फ्रीसलँडचा स्टॅडहोल्डर, अर्न्हेम येथे जन्म (मृत्यू १६४०)
- १६१४ निकोलस साबोली, फ्रेंच संगीतकार आणि कवी, मोंटेक्स, फ्रान्स येथे जन्म (मृत्यू १६३२) १६७५)
- १६२० जॉर्ज फ्रेडरिक ऑफ वॉल्डेक, डच-जर्मन राजपुत्र आणि फील्ड मार्शल (डच राज्यांचे सैन्य आणि जर्मन सैन्याचे नेतृत्व करणारे), वॉल्डेक काउंटीतील एरोल्सेन येथे जन्म (मृत्यू १६९२)
- १६३३ नॅथॅनियल क्रू, इंग्लिश प्रभावशाली बिशप (ऑक्सफर्ड आणि डरहमचे बिशप), स्टीन, इंग्लंड येथे जन्म (मृत्यू १७२१)
- १६७३ लुई डी मोंटफोर्ट, फ्रेंच कॅथोलिक पुजारी आणि संत ज्यांनी मारिओलॉजीचा प्रचार केला (जपमाळाचे रहस्य; मेरीची खरी भक्ती), फ्रान्समधील मोंटफोर्ट-सुर-मेऊ येथे जन्म (मृत्यू १७१६)
- १६८६ हान्स एगेडे, नॉर्वेजियन लूथरन मिशनरी (ग्रीनलँडमधील मोहिमा), हार्स्टॅड, नॉर्वे येथे जन्म (मृत्यू १७५८)
- १७३४ ज्युलियन-अमेबल मॅथ्यू, फ्रेंच संगीतकार, व्हर्साय, फ्रान्स येथे जन्म (मृत्यू १८११)
निधन:
- ७४३ मुहम्मद अल-बाकिर, शिया इमाम (जन्म ६७६)
- १०३० विल्यम पाचवा (‘महान’), अ‍ॅक्विटेनचा ड्यूक (९९५-१०३०० आणि काउंट ऑफ पॉइटियर (९६९-१०३०), ६० व्या वर्षी निधन
- ११५६ हरमन व्हॅन हॉर्न, डच कॅथोलिक पाद्री (उट्रेच्टचा बिशप, ११५०-५६), निधन [वय कागदपत्रे न दिलेली]
- १३९८ सम्राट सुको, उत्तर दरबाराचा जपानी सम्राट (१३४८-५१), ६३ व्या वर्षी निधन
- १४३५ झुआंडे, चीनचा ५वा मिंग सम्राट (१४२५-३५), ३५ व्या वर्षी निधन
- १५६१ बैराम खान, महान मुघल सेनापती, अकबराचा रीजेंट
- १५६१ मेनो सिमन्स, डच धर्मगुरू आणि धर्मगुरू ज्यांचे अनुयायी मेनोनाइट्स म्हणून ओळखले जातात, त्यांचे ६५ व्या वर्षी निधन
- १५८० पोर्तुगालचे हेन्री, पोर्तुगीज कॅथोलिक पाद्री (आर्कबिशप ऑफ लिस्बन, १५४५-७०) आणि शासक (पोर्तुगालचा राजा, १५७८-८०), यांचे त्यांच्या ६८ व्या वाढदिवसानिमित्त निधन
- १५८० हेन्री, पोर्तुगालचा राजा, कार्डिनल, एपिलेप्टिकस आणि रीजेंट. १५७८-८० मध्ये राज्य केले, ६८ व्या वर्षी निधन
- १७३६ फिलिपो जुवरा, इटालियन वास्तुविशारद, यांचे ५७ व्या वर्षी निधन
- १७८३ कॅफरेली [गेटानो मजोरानो], इटालियन कॅस्ट्राटो सोप्रानो, यांचे ७२ व्या वर्षी निधन
- १७८८ फ्रान्सिस्को झानेट्टी, इटालियन संगीतकार, यांचे ५० व्या वर्षी निधन
- १७९० थॉमस लुईस, आयरिश-अमेरिकन सर्वेक्षक, वकील आणि सुरुवातीच्या व्हर्जिनियाचे प्रणेते, यांचे ७१ व्या वर्षी निधन
- १७९४ अमेरिकन स्वातंत्र्ययुद्धादरम्यान ब्रिटिश अ‍ॅडमिरल आणि नौदल कमांडर मॅरियट अर्बुथनॉट यांचे ८२ किंवा ८३ व्या वर्षी निधन
- १८१५ जोसे फेलिक्स रिबास, व्हेनेझुएलाचे स्वातंत्र्यवादी नेते (जन्म १७७५)
- १८२८ अलेक्झांड्रोस यप्सिलांटी, ग्रीक प्रतिकार सेनानी, यांचे ३५ व्या वर्षी निधन
- १८४४ हेन्री ग्रॅटियन, कॉम्टे बर्ट्रांड, फ्रेंच जनरल आणि अभियंता, यांचे ७० व्या वर्षी निधन
- १८५६ खेद्रुप ग्यात्सो, तिबेटचे ११ वे दलाई लामा, यांचे १७ व्या वर्षी निधन
- १८६४ हॅमिल्टन रोवन गॅम्बल, अमेरिकन न्यायाधीश, मिसूरीचे गव्हर्नर (१८६१-६४) यांचे ६५ व्या वर्षी निधन
- १८६५ अरिस्टाइड फॅरेंक, फ्रेंच बासरीवादक, संगीत प्रकाशक आणि संगीतशास्त्रज्ञ (ट्रेसर डेस पियानोवादक), यांचे ७० व्या वर्षी निधन
- १८८४ एलिशा हॅरिस, अमेरिकन डॉक्टर (अमेरिकन पब्लिक हेल्थ असोसिएशन, सॅनिटरी रिफॉर्मची स्थापना), पेरिटोनिटिसमुळे ६० व्या वर्षी निधन
- १८८८ जॉन बॉस्को, इटालियन पुजारी, युवा कार्यकर्ता, शिक्षक, सेल्सियन सोसायटीचे संस्थापक, यांचे ७२ व्या वर्षी निधन
- १८९१ अर्नेस्ट मेसोनियर, फ्रेंच चित्रकार, नक्षीकाम आणि शिल्पकार (नेपोलियनचे चित्रण), यांचे ७५ व्या वर्षी निधन
- १८९२ चार्ल्स स्पर्जन, इंग्रजी उपदेशक आणि प्रचारक, यांचे ५७ व्या वर्षी निधन
- १९०७ टिमोथी ईटन, आयरिश-जन्मलेले कॅनेडियन डिपार्टमेंट स्टोअरचे संस्थापक (ईटन्स), यांचे ७२ व्या वर्षी निधन
- १९१८ डच संगीतकार डॅनियल डी लँगे, ७६ व्या वर्षी निधन
- १९१९ पॉल लिंडाऊ, जर्मन नाटककार आणि समीक्षक (अनुमान), ७९ व्या वर्षी निधन
- १९२२ ऑस्ट्रियन संगीतकार हेनरिक रेनहार्ट यांचे ५६ व्या वर्षी निधन
- १९२३ पोलिश आधुनिकतावादी चित्रकार आणि पोलंडचे पहिले राष्ट्राध्यक्ष गॅब्रिएल नारुतोविच यांचे हत्यारे एलिगियस निवियाडोम्स्की यांना ५३ व्या वर्षी गोळीबार पथकाने फाशी दिली
- १९२५ जॉर्ज डब्ल्यू. केबल, अमेरिकन लेखक (नॉर्थम्प्टन इयर्स), यांचे ८० व्या वर्षी निधन
- १९३३ जॉन गॅल्सवर्थी, इंग्रजी लेखक (फोर्साइट सागा, १९३२ साहित्यासाठी नोबेल पारितोषिक), यांचे ६५ व्या वर्षी निधन
- १९४० रेने शिकेल, जर्मन-फ्रेंच लेखक, कधीकधी ‘सास्चा’ (एर्बे अॅम रेन), कवी आणि मासिक संपादक (वेसेन ब्लेटर) यांचे ५६ व्या वर्षी निधन
- १९४२ हेन्री लार्किन, अमेरिकन बेसबॉल खेळाडू (जन्म: १८६०)
- १९४२ रॉल्फ वेनखॉस, जर्मन अभिनेता (स्पॉइलिंग द गेम, एस.ए.-मॅन ब्रँड), दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान त्यांचे विमान पाडण्यात आले तेव्हा त्यांचे २४ व्या वर्षी निधन झाले
- १९४४ जीन गिराउडॉक्स, फ्रेंच लेखक आणि नाटककार (द मॅडवूमन ऑफ चैलॉट) यांचे ६१ व्या वर्षी निधन
- १९४५ एडी स्लोविक, २५ व्या वर्षी गृहयुद्धानंतर देशत्यागासाठी फाशी देण्यात आलेले पहिले अमेरिकन
- १९४९ हेन्री डी व्रीस [हेंड्रिकस व्हॅन वॉल्टरॉप], डच अभिनेता (क्लियोपेट्रा, व्हाईट कार्गो), यांचे ८४ व्या वर्षी निधन
- १९५४ एडविन एच. आर्मस्ट्राँग, अमेरिकन रेडिओ शोधक (एफएम) यांनी ६३ व्या वर्षी आत्महत्या केली
- १९५४ फ्लोरेन्स बेट्स, अमेरिकन अभिनेत्री (किस्मेट, आय रिमेम्बर मामा), यांचे ६५ व्या वर्षी निधन
