पावसाळ्यात बेडकांचे आवाज घराच्या परिसरात आणि झाडाझुडपांतून सहज ऐकायला येतात. परंतु उन्हाळ्यात हेच बेडूक कुठे गायब होतात? हा प्रश्न आपल्या मनात नक्कीच येतो. बेडकांचे जीवन, त्यांचे राहणीमान आणि हवामानाशी असलेले नाते यामध्ये या प्रश्नाचे उत्तर दडलेले आहे.
बेडकांचे जीवनचक्र आणि हवामानाशी नाते
बेडूक अँफिबिअन म्हणजे उभयचर प्राणी आहेत. ते पाण्यात आणि जमिनीवर दोन्हीकडे राहू शकतात. परंतु त्यांची त्वचा नेहमी ओलसर राहणे गरजेचे असते, कारण त्वचेच्या माध्यमातून ते श्वसन करतात. उन्हाळ्यात, उष्णतेमुळे आणि पाण्याच्या कमतरतेमुळे त्यांचे त्वचेतील ओलसरपणा टिकवणे कठीण होते. म्हणूनच ते उन्हाळ्यात विश्रांती अवस्थेत जातात, ज्याला “एस्टिव्हेशन” असे म्हणतात.
एस्टिव्हेशनमध्ये बेडूक जमिनीत खोल खड्डा करून स्वतःला झाकून घेतात किंवा दमट जागा शोधून तिथे राहतात. अशा अवस्थेत त्यांचे हालचाल आणि शरीराचे उपापचय (मेटाबॉलिझम) खूप कमी होतो. त्यामुळे त्यांना उष्णता सहन करणे सोपे जाते.
पावसाळ्यात त्यांची सक्रियता का वाढते?
पावसाळ्यात हवा दमट असते आणि पाण्याचे साठे तयार होतात. ही परिस्थिती बेडकांसाठी अनुकूल असते. अंडी घालण्यासाठी आणि पिल्ले वाढवण्यासाठीही पावसाळा योग्य काळ असतो. म्हणूनच पावसाळ्यात बेडूक अधिक सक्रिय होतात.
पर्यावरणातील महत्त्वाची भूमिका
बेडूक हे पर्यावरणासाठी खूप महत्त्वाचे आहेत. ते किड्यांवर उपजीविका करतात आणि त्यामुळे शेतीसाठी उपद्रवी किड्यांचे प्रमाण कमी होते. शिवाय, बेडकांचा आवाज पर्यावरणातील आरोग्याचे लक्षण मानले जाते. जर बेडकांची संख्या कमी होत असेल, तर त्याचा अर्थ पर्यावरणीय असमतोल निर्माण होत आहे.
मानवी हस्तक्षेप आणि त्याचा परिणाम
शहरीकरण, रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर, पाण्याचे स्रोत कमी होणे आणि जंगलतोड यामुळे बेडकांच्या निवासस्थानांवर मोठा परिणाम झाला आहे. यामुळे अनेक ठिकाणी बेडकांची संख्या लक्षणीय प्रमाणात घटली आहे.
पावसाळ्यात गूढ वाटणारे बेडकांचे गायब होणे ही निसर्गाची एक सुंदर चाल आहे. मात्र, त्यांच्या अस्तित्वावर प्रश्नचिन्ह निर्माण करणाऱ्या मानवी हस्तक्षेपांवर आपल्याला विचार करण्याची गरज आहे. बेडकांचे संवर्धन करणे हीच पर्यावरणाच्या रक्षणाची गुरुकिल्ली आहे.
“वृक्षवल्ली आम्हा सोयरी” या कवितेचे अर्थ आणि शाश्वत सत्य आपल्या मनाला स्पर्श करते. ही कविता संत तुकाराम यांनी लिहिली असून, तिच्या अर्थाने मानवाला आत्मिक शांतीचा मार्ग दाखवला आहे. संत तुकाराम, जे तुकोबाराय म्हणून ओळखले जातात, महाराष्ट्रातील १७व्या शतकातील थोर संत आणि भक्तिपरंपरेचे प्रणेते होते. त्यांच्या भक्तिपूर्ण कवितांनी आणि गीतांनी अनेकांच्या जीवनाला प्रेरणा दिली आहे. या कवितेच्या भावार्थाचा अनुवाद आणि त्यातील अंतर्मुखता मराठीतील प्रत्येकाला अंतर्मुख करते.
कविता: वृक्षवल्ली आम्हा सोयरी
वृक्ष वल्ली आम्हां सोयरीं वनचरें । पक्षी ही सुस्वरें आळविती ।।
येणें सुखें रुचे एकांताचा वास । नाही गुण दोष अंगा येत ।।
आकाश मंडप पृथुवी आसन । रमे तेथें मन क्रीडा करी ।।
कंथाकुमंडलु देहउपचारा । जाणवितो वारा अवसरु ।।
हरिकथा भोजन परवडी विस्तार । करोनि प्रकार सेवूं रुची ।।
या कवितेत संत तुकाराम निसर्गातील प्रत्येक घटकाला देवाचे रूप मानतात. वृक्ष, पक्षी, आणि प्राणी हे सर्व जण आपल्याशी एकात्म होऊन राहतात. पक्ष्यांचे गोड गाणे आणि त्यांचा प्रेमळ स्वर संपूर्ण जगाला प्रेमाची अनुभूती देतो. ते आपले रक्त आणि मांस आहेत, अशी भावपूर्ण भावना या कवितेतून प्रकट होते. निसर्गाचे हे सौंदर्य मानवाला कोणत्याही गुण-दोषांपासून मुक्त करते.
ध्यानासाठी निसर्गाची साथ
संत तुकाराम शांत ठिकाणी जाऊन झाडाखाली ध्यान करत असत. निसर्ग, पक्ष्यांचा गोड आवाज, झाडांची सावली, आणि वारा यांच्या सान्निध्यात त्यांना विश्व कुटुंबासारखे वाटे. अशा निसर्गाच्या शांततेमध्ये राहून सुख मिळते. लोकांसाठी हा निसर्ग, आकाश, आणि तारकांचे छत हेच सर्वश्रेष्ठ आहे. यातूनच तुकोबांना आत्मिक समाधान लाभायचे.
जीवनाची सादगी आणि आध्यात्मिक आचरण
संत तुकाराम म्हणतात की, जीवन जगण्यासाठी खूप कमी गोष्टी पुरेशा असतात. थोडेसे कपडे, एक कमंडलभर पाणी, शुद्ध हवा, आणि निसर्ग यामध्येच आत्म्याचे शुद्धीकरण होते. ध्यान हे त्यांच्यासाठी दररोजचे भोजन होते. अशा साध्या जीवनशैलीत त्यांना खऱ्या आनंदाचा शोध लागला.
आत्म्याचा संवाद आणि जीवनाचा उद्देश
“वृक्षवल्ली आम्हा सोयरी” या कवितेच्या शेवटी तुकाराम म्हणतात की, ध्यानाच्या माध्यमातून आत्मा आपल्याशी संवाद साधतो. आपले खरे अस्तित्व आणि जीवनाचा उद्देश काय आहे, हे आत्म्याच्या आवाजातून समजते. ही कविता केवळ निसर्गप्रेमच नव्हे तर आत्मज्ञानाचा संदेश देते.
कविता आणि तुकारामांची प्रेरणा
तुकाराम यांच्या कवितांनी कोट्यवधी लोकांना भक्तिमार्गाकडे वळवले. “वृक्षवल्ली आम्हा सोयरी” ही कविता निसर्ग, अध्यात्म आणि साध्या जीवनशैलीच्या प्रेमाचा अद्भुत नमुना आहे. संत कबीर यांच्या “मै खोजा साधू” सारख्या काव्यांप्रमाणे, तुकोबांच्या कविताही जीवनाचा अर्थ समजून घेण्यासाठी मार्गदर्शक ठरतात.
माझी पत्नी स्वाती हिला तिच्या वाढदिवसानिमित्त पत्र
मला अजूनही आठवतो तो दिवस जेव्हा मी तुला पहिल्यांदा पाहिले होते, तो माझ्या आवडत्या महिन्यांपैकी एक होता, फेब्रुवारी, 2016. मला अजूनही हसू येते, “आता शेव्हिंग करणे खरोखरच आवश्यक होते का, मला उशीर होत आहे मित्रा? ” टिपिकल भारतीय हेअर सलूनमधील तुटलेल्या, जुन्या आरशाकडे पाहून मी स्वतःला विचारले. मला भीती वाटत होती की तो माझ्या चेहऱ्याच्या त्वचेवर काही कट करेल. “भाऊ, हळू हळू कर, मला अजिबात घाई नाहीये. मी तुला पहिल्यांदा पाहायच्या काही मिनिटांपूर्वीच हे सगळं घडलं होतं.
त्यादिवशी, एखाद्या नायका प्रमाणे मी खूप उशिराने प्रचंड धडधडत्या हृदयाने, विचारशील आणि अगणित कुतूहल घेऊन प्रवेश केला. अशा प्रकारे, मी कोणाला भेटणार आहे हे जाणून घेण्यासाठी. थोडावेळ वाटलं, मी ‘व्हाईट हाऊस’मध्ये बसलोय, तशी माझ्या मनातील शांतता होती, तुझ्या भव्य प्रवेशावर हेरगिरी करण्याशिवाय मला काहीच ऐकू येत नव्हते. इतर लोक ‘कांदे पोहे’ हा महाराष्ट्रातील सुप्रसिद्ध नाश्ता करत होते. पोह्यांच्या गरमागरम वाफेने मला आराम दिला, माझ्या हृदयाची लय कमी केली आणि मला खात्री दिली की पुढच्या काही मिनिटांत मी ज्या मुलीला पाहणार आहे ती कुशल गृहिणी आहे. मला माहित नव्हते की ते क्षण कायमचे जप्त करू शकतात. म्हणून, ते क्षण आयुष्यभराचे संग्रह बनतात, आपल्या आठवणींचे दालन.
प्रिय स्वाती,
तुम्ही मला आयुष्यात खूप काही दिले आहे, मला घडवण्यात आणि विकसित करण्यात तुमचे अगणित योगदान एक अब्ज डॉलर्सपेक्षा कमी नाही. मी कधीही नावाचा विचार केला नाही, स्वाती माझ्या भूतकाळात भेटण्यापूर्वी माझी आयुष्यभराची सोबती असू शकते. तेव्हापासून हे आयुष्य तुमचे झाले त्याऐवजी आमची भांडणे, भांडणे, वाईट संवाद, गैरसमज इत्यादी.
तथापि, माझ्या मनाने ते आनंदाने स्वीकारले, मी स्वीकारतो की आपण आपल्या आयुष्यातील प्रत्येक पायरी आणि टप्पे शिकतो. जेव्हा मी संख्यांबद्दल शिकायला सुरुवात केली तेव्हा मला कधीच वाटले नव्हते की 1 आणि 9 क्रमांक एकाच बोटीत जाऊ शकतात.
एकदा मी वाचले होते की 9 क्रमांकाचे लोक खूप हळवे आणि लहान स्वभावाचे आहेत, त्यांना त्यांच्यानुसार आवश्यक आहे आणि त्याच वेळी ते वैश्विक प्रेमी आहेत. आणि अशा प्रकारे, मला आनंद झाला की मी तुला शोधले.
मला माहित आहे की जीवन हा एक प्रयोग आहे, अनुभवांनी हे सिद्ध केले आहे की 1 ला 9 जोडल्यास क्रमांक 1 होतो. होय, आम्ही दोघे आता नंबर वन आहोत, एकमेकांसाठी बनवलेले आहोत.
तुझ्याशिवाय या आयुष्याची मी कल्पनाही करू शकत नाही, तुझा सकाळचा चहा, चविष्ट जेवण, फोन कॉल्सवरची तुझी चिंता, युक्तिवाद, सूचना आणि माझ्यासाठी बॉसी टोन. त्याच्यासोबत जगायला शिकलो.
मी तुम्हाला नेहमीच एक चांगला पती, वडील, भाऊ, मित्र आणि माझ्या आई-वडिलांचा मुलगा बनवणार आहे आणि या प्रवासात तुमची अफाट भागीदारी आणि सल्ला खूप महत्त्वाचा आहे. मला आशा आहे की हे जीवन आजच्यापेक्षा अधिक सुंदर बनवण्यासाठी आपण नेहमी एकत्र राहू.
मी सर्वात भाग्यवान व्यक्ती आहे की तू माझ्या आयुष्यात अलीस आणि अशा प्रकारे आमची मुले देखील आहेत. मी तुला वाढदिवसाच्या हार्दिक शुभेच्छा, भरपूर आरोग्य आणि तुझ्या मार्गावर प्रत्येक क्षणाच्या आनंदमयी शुभेच्छा देतो.
कधी -कधी माझ्या गावच्या मातीचा गंध आठवतो. झाडांवर बांधलेल्या घरट्यात राहणाऱ्या पक्ष्यांचा किलबिलाट मला आठवतो.
नदीच्या काठावरच्या बागेतील फुलांचा सुगंध मला आठवतो. झाडांच्या वार्‍याची झुळूक मला आठवते.
मला ते दिवस आठवतात जेव्हा मित्रांसोबत तासनतास नदीत आंघोळ करायचो. मला ते दिवस आठवतात जेव्हा मी बागेत अनवाणी पायांनी फिरायचो. मला ते दिवस आठवतात, जेव्हा बागेच्या फुलांच्या सुगंधाने हृदय सुगंधी असायचे.
आता तो गंध नाही, बालपणीचा आनंद नाही, कर्मकांडाचा सुगंध उरला नाही, अंतःकरणातील अंतर वाढत आहे. ना मजेचा मूड, ना नात्यांमध्ये आपुलकीची भावना, प्रत्येकाला स्वतःशी मतलब आहे, त्यांच्या प्रियजनांसोबत रुसवा वाढला आहे.
ते गाव आता उरले नाही, मातीचा तो सुखद गंध येत नाही. माळवदं उध्वस्त झाली, कुटुंबे तुटली, आंबटपणाने ह्रदये भरली, भूमीसाठी लढणारी भाऊ-बंदकी. जीवनात भावनांचा नाही राहिला गोडवा, हृदयात वाढली कटुता.
संस्काराचा सुगंध नाही, सदाचाराचा गंध नाही. विचारांनी आपली प्रतिष्ठा गमावली े, द्वेषाची ज्योत पेटत पेटली. पुढे जाण्याच्या घाईत आयुष्याची शांतता हरवली, भौतिकतेची लालसा वाढली, सर्व काही मिळवण्याची हौसच वाढली.
या भावनांचे दिवे लावू, संस्कारांचा सुगंध पसरवू. या दिवाळीत आपण सर्वजण माणुसकीचे वाद्य वाजवू. दु:खाचे दु:ख दूर करा, मानवतेची आशा जागवा, समरसतेचा धडा शिकवा, माता वसुंधरेचे प्राण वाचवा.
कविता का हिंदी विश्लेषण (In Hindi)
कभी-कभी मुझे याद आती है गांव के मिट्टी की वह महक,
अंगन के पेड़से गूंजती पंछियों की वह चहक।
याद है नदीकिनारे के बाग के फूलों की वह सुगंध,
बहती हवा की वह सरसराहट।
मुझे याद है की हम कैसे घंटो गांव की नदी में नहाते थे।
याद है बाग में नंगे पैर कैसे चलते थे, और याद है बागों के फुलों की वह सुगंध।
अब वह गंध नहीं, बचपन का आनंद नही, अब वह गांव नहीं रहां
, गांव के घर का वह पुराना आशियाना नही रहा।
गांव की मिट्टी से वह भीनी खुशबु नहीं आती।
जीवन में भावनाओं की नहीं रही मिठास, ह्रदय में बढ़ रही है खटास।
बुराई की दुर्गंध बढ़ी है, अच्छाई की सुगंध कम हुई है।
बेईमानी सबतरफ बढ़ गयी है, ईमानदारी का गौरव कहीं नहीं।
खून के प्यासे सबतरफ, हैवानियत बढ़ रही है।
न्याय ही लुप्त हो रहा है, अन्याय
बढ़ रहा है।
संस्कारों को नहीं रहा सुगंध, और सदाचार को नहीं रहा कोई गंध।
विचारोने अपनी प्रतिष्ठा गवाई है,द्वेष की ज्वाला भड़क रही है।
आगे-आगे बढ़ने की जल्दी में, जीवन की ख़ामोशी लुप्त हो गयी है। भौतिकता का लालच बढ़ गया है, सबकुछ पाने की चाहत बढ़ रही है।
आओ भावनाओं के दीप जलाए, संस्कारो का सुगंध फैलाए।
इस दीवाली हम सब इंसानियत के साज बजाए।
दुखियों के दुःख दूर करे, मानवता की ज्योत जगाए। समरसता का पाठ पढाए, वसुंधरा माता के प्राण बचाए।
Life Messages
Narrative of human and humanity
This is how its culture changing from villages to cities. How has there been a change in the ways of human beings and humanity? How has the difference between the tradition and modernity of the ages increased? Now its pain has become painful. Come this Diwali, remember at least that past days, wear the dress of tradition, wear the mask of smile, remember your village’s and culture and light the lamps of this Diwali sentiments.
प्रिय रेणू, सर्वप्रथम तू आमच्या घरच्या स्थळाचा लग्नासाठी स्विकार केलास यासाठी तुला खूप खूप धन्यवाद. तू यावं असं आम्हालाही वाटत होतं आणि आम्ही आमच्या परिने तुझे स्वागत आणि स्विकार करण्याचा प्रयत्न करतोय. तुला खूप प्रेम. हे नवीन घर तुला ‘सासर’ न वाटता तुझं ‘स्वतःचं’ घर वाटावं म्हणून आम्ही तीन बहिणी, आईबाबा आणि प्रतिक जमेल ते करण्याचा प्रयत्न करतोय. तू येण्या आधी एक महत्वाची गोष्ट केली ती म्हणजे ‘विवाहपूर्व समुपदेशन’ पूर्ण कुटुंबाचं… आपल्या सगळ्यांच्या जुळून येणाऱ्या नात्यासाठी. आपण एकमेकांना समजून घ्यावं यासाठी. मी एक स्त्री, विवाहिता आणि नात्यासंदर्भातील चिंतक म्हणून काही गोष्टी तुझ्याशी बोलाव्या वाटतात. या महत्वाच्या आहे का? तर नक्कीच आहे.
तू माझ्या भावाशी लग्न केल्यामुळे मी तुझी ‘नणंद’ झाले. आणि नणंद या भूमिकेतून मला स्वतःला पडताळून बघायची संधी मिळाली. बऱ्याच कथाचित्रपटांमध्ये आणि गेल्या पिढीच्या स्त्रियांच्या अनुभवातून, माझ्याही पिढीत सासूचा जसा धाक तशी नंदेची धास्ती बघितली. तू भावजय म्हणून माझ्या आयुष्यात प्रत्यक्ष आल्यानंतर मी ‘नणंद’ च्या भूमिकेत कशी वागते, मला काही विशेष वाटतं का ते बघायचं होतं. कारण नंदेचा तोरा हा विशेष म्हणे. त्यात नणंद वयाने मोठी म्हटल्यावर तर विचारायलाच नको. म्हणून नेमके ‘आदरातिर्थपणाचे’ किती शिंग येतात हे बघायचं होतं.
तुझ्यात आणि माझ्यात दहा वर्षाच अंतर!! आता दशकादशकाने पिढी बदलते. त्यातल्या त्यात माझ्या पेक्षा लहान असलेल्या भावाची तू बायको… त्यामुळे मी अजुनच मोठं आणि विशेष वाटून घ्यायला हवं नाही का? पण खरं सांगू मला तसं काहीही वाटलं नाही. त्यामुळे हा सगळा मानसिक अहंपणाचा खेळ आहे असं मला वाटतं.
नाते तुझे माझे
तुला एक सांगू, मुलगी लग्न करून येते तेव्हा ती फक्त तिचं माहेर सोडून येते. मात्र तिचे विचार, शिक्षण, स्वभाव, राहणीमान तिच्या सोबतच असतात हे खरंतर कोणीही विसरता कामा नये. रेणू, तुझं स्वतंत्र अस्तित्व आहे. तुझं अस्तित्व, मत आणि तुझा सल्ला नेहमीच महत्वाचा असेल. इतर नणंद प्रमाणे वर्ल्ड फेमस डायलॉग ‘हिला सल्ला द्यायला आणलं का?’ ‘आता हीचं ऐकायचं का? ही तर जास्त शिकलेली.. वरचढ होईल…डोक्यावर नाचेल!’ असं कधीही म्हणणार नाही… आणि मी स्वतः माझा भाऊ लहान असला तरी ‘तुझ्या बायकोला कंट्रोल कर’ असा फालतू आणि गर्विष्ठ सल्ला त्याला मुळीच देणार नाही. मी जरी त्या घरची मुलगी असली तरी वहिनी म्हणून तुझी जागा त्या घरात विशेष आहे. हे प्रत्येक नंदेने लक्षात ठेवलं पाहिजे. तुझ्या हाती फक्त स्वयंपाक घर नव्हे तर आमची सगळी प्रेमाची माणसं आणि त्याचं भविष्य आहे.
नणंद हा घरातल्या नात्यातला दुवा असतो. भावाचा संसार प्रेमाने व्हावा की भांडणाने ही ठरवण्याची ताकद नंदेत आहे. नंदेचं माहेर जपावं ते भावजयने आणि भावाचा संसार जपावा तो नंदेने. रक्ताच्या नात्यात कितीही भांडण झाले तरी ते विरघळून जातात. मात्र कायद्याने बनलेल्या नात्यात गाठी पडतात. कधीही न विरघळण्यासाठी. लहान भावाच्या बायकोला नंदेने प्रेमपूर्वक आणि मोठ्या भावाची बायको म्हणजे वहिनी असेल तर फार प्रेमाने आदरपूर्वक वागणूक द्यायला हवी.
घरात सून यावी असं प्रत्येकाला वाटतं. उत्साह, उत्स्तुकता असते. तिने घरात सगळं जुळवून घ्यावं, आहे तसं सांभाळून घ्यावं अशी साधारण समाजमान्य अपेक्षा असते. ती तसा प्रयत्न ही करते. पण ‘ती आहे तशी’ त्या मुलीचा स्विकार करणे, तिला जुळवून, सामावून घेणे यासाठी सासरी वेळ दिला जातो का? स्वतःला आणि तिलाही? एक समाजचिंतक म्हणून मला ही बाब महत्वाची वाटते. साध्या तीन सिटर सोफ्यावरही आपण चौथा सांभाळून बसवतो. तसचं घरात आलेल्या सूनेलाही तिची हक्काची जागा देणे अत्यावश्यक आहे. ती मुळातच कोणाची जागा घ्यायला आलेली नसते.
घरी आणल्यावरही तिला सुरुवातीलाच जर सामावून घेतले नाही, समजून घ्यायचा, बोलायचा वेळ दिला नाही.. घरचे तिच्याशी अलिप्त राहिले.. बोललेच नाही.. आमचं वातावरण असं तसं.. असच करत राहिले तर मग नात्याची घडी नीट बसेल का? ते घर तिला तिचं वाटेल का? रेणू, हे होऊ नये याकडे आम्ही आवर्जून लक्ष दिलं, देतोय आणि देणार. आणि तूही खूप उत्तम प्रतिसाद देत आहेस.
टॉपर मुली कुठे जातात असं विचारतात! विचारणाऱ्यांना हे माहीत असतं का की मुलगी जेव्हा लग्न होऊन येते तेव्हा तिला घरातल्या कामासकट घरातली नातीही सांभाळायची असतात. लग्न करून आल्या बरोबर ती सकाळी उठून आंघोळ करून स्वयंपाकघर कधी-कशी सांभाळायला घेते इथपासून तर दिवसभर काय करते, कशी बोलते, कशी वागते, स्वच्छ राहते का, झोपते किती वाजता इथपर्यंत तिच्या मागे बोलके सीसीटीवी असतात. इतकेच नव्हे तर सगळ्यांचे रुसवे, फुगवे काढत बसावे लागतात. कधी कधी हे तिच्या पुरतेच नाही तर तिच्या माहेरच्यांना पण रुसवे काढण्यात वेळ घालवावा लागतो. तिला फक्त घरात नव्हे तर प्रत्येकाच्या मनात देखील जागा देणे गरजेचे आहे. यादरम्यान जर तिला कोणी आपलेपणाची, प्रेमपूर्वक वागणूक दिली नाही, तिच्याशी संवाद साधला नाही तर तिला एकटेपणा येऊ शकतो. मग शेवटी ती घरातला तिचा आवाज हरवून बसते.
आपल्या बायांची अर्धी अधिक ऊर्जा ही नाते संबंध जपण्यात, बाळंत पासून ते सरणापर्यंत करण्यात चालली जाते. काय त्या वाचणार, लिहिणार आणि काय त्या भारतीय अर्थव्यवस्थेमध्ये सहभाग देणार!! लग्न करायला कोणी शिक्षण सोडतं, घर सांभाळायला कोणी नोकरी सोडतं, कोणी प्रमोशन मागे टाकतं, कोणी उराशी कटाळलेलं स्वप्न, स्वप्नातला शहर सोडतं… प्रत्येक स्त्रीची व्यथा वेगळी.
घराच्या चौकटीत तिचे मुक्त असणे, बोलणे, हसणे, तिचं मत विचारात घेणे, तिचा आदर करणे हे संविधानाच्या चौकटीत प्रथम आहे.
एका मित्राने मला विचारलं होतं की, “संसारात सुख आणि आनंद यात काय फरक आहे?” तर तो असा की “संसारात जर नातेसंबंध चांगले असेल तर सुख असतं; नसेल तर आनंद मानून पुढे जायचं असतं.” लग्न हा स्त्री च्या आयुष्यातील महत्वाचा टप्पा. मी नेहमी म्हणते की एकाच आयुष्यात मुलीचा तीन वेळा जन्म होतो. पहिला जेव्हा ती आईच्या पोटातून बाहेर येते. तिसरा जेव्हा ती आई होते अर्थात तिला बाळ होतं आणि दुसरा जेव्हा तिचं स्वतःचं लग्न होतं तेव्हा… हा लग्न झाल्यानंतरचा जन्म तिला कुठचा कुठे घेऊन जाऊ शकतो. हा जन्म जर चुकला, चुकीच्या ठिकाणी दिल्या गेल्या तर ती होत्याची नव्हती देखील होऊ शकते. लग्नानंतर (हुंडा, पतीचे व्यसन, सासरचा जाच, हिंसाचार, घटस्फोट) विविध कारणांनी किती तरी मुली उध्वस्त झाल्याच्या आपण बघितल्या आहे. कितीतरी मुली मानसिक रुग्ण झाल्या.
यातला तुझा हा दुसरा जन्म झाला. हा जन्म तुला खूप सुखमय आणि आनंददायी होवो. लग्नानंतरच्या या जन्माबरोबर लगेच तुझा खरा जन्मदिन आला. तुला खूप खूप सदिच्छा आणि भरभरून प्रेम?अशीच प्रेम तू आपल्या कुटुंबाला देत रहा. तुझा नवरा तर असेलच पण नणंद म्हणून आम्ही बहिणी विश्वासाने, आपुलकीने तुझ्या सोबत आहोत. तू बिनधास्त रहा. हवं ते माझ्या कडून घे. आपण आपले विचार, सामान, वस्तू सगळ्या अदलाबदल करून वापरत जाऊ आणि प्रेम वाढवत राहू. ‘नणंद आणि भावजय’ या नात्याला मैत्रिणीचे छान रूप देऊ. पत्र खूप लांबलं याची कल्पना आहे मला. थांबते.
This marathi poem based on sunset sun, to readers, it brings a new hope, inspiration and another fresh beginning next day. Therefore, vaporize the darkness of despair and brings brightness in every life.
सूर्यास्त सूर्य काय म्हणे ? (What is Sunset Sun?) | Marathi poem
सूर्यास्त सूर्य म्हणे...
मी परत येईन!
लख: प्रकाश पसरवेन.
जीवित ठेवा ...
आपल्या स्वप्ने, आकांक्षा
मग ही माती चमकेल...
शेतात पुन्हा हिरवळ लहरेल....
मग या तरंगांवर किरणे...
सोने पिकवतील
तुम्ही फक्त मार्गस्थ रहा...
मी फक्त लपतोय काहीच क्षणांसाठी
तुम्ही दु: खी होऊ नका
अंध:काराचे पण अस्तित्व असते... त्याची देखील सीमा असते..
मी पुन्हा नवतेज पसरवेन
मी परत येईन....
या सृष्टिस आनंद-सौख्य देईन...
हिंदी विश्लेषण
सूर्यास्त सूरज क्या कहता है, सूर्यास्त सूरज यह कहता है, मै फिर लौटूंगा और उजाला लाऊंगा। बस अपनी आशाओं को जीवित रखो।फिर यह मिट्टी चमकेंगी। खेतों में फिर से हरियाली लहरेगी। लहरों पर किरणें फैलाकर सोना उगलेंगी। तुम सिर्फ-सिर्फ़ आगे बढ़ते जाना। मै तो बस छिप रहा हूँ; कुछ क्षणों के लिए लेकिन तुम उदास मत होना। क्योंकि, अंध:कार का भी एक समय होता है, उसका का भी अस्तित्व होता है। मै फिर आऊँगा, उजाला लाकर इस सृष्टि को सुख पहुँचाने।
Life advice of Sunset Sun
Keeping your hopes and aspirations alive-
This sun (sunset) is an inspiration to us, which inspires us to find new hope and aspiration every day. Everyday wakes us up and gives new hope, shows a ray of light, removing the thick darkness of despair. We just have to achieve it with our own effort. The darkness of despair will dissipate, again the light will bloom, will light up your life.
Also read: a charming Marathi Kavita that brings tenderness of being loved: लेक मायेच आभाळ
मराठी कविता “लेक मायेच आभाळ” (Marathi Kavita lek) वडील आणि प्रेम यांच्यातील एक विशेष बंध आणते, या कवितेने कवितेत वडील आणि मुलगी यांच्यातील प्रेमाबद्दल वाचकांचे विशेष लक्ष दिले आहे. लेक मायेच आभाळ
Marathi Kavita lek: लेक मायेच आभाळ
Marathi Kavita lek: लेक मायेच आभाळ | Photo by Pixabay on Pexels.com
Marathi poem “काहूर” (kahoor)by Poet Surabhi Mahajan. She work as a full-time Computer Engineer in Los Angeles. She was born in Mumbai and raised in Panvel (Navi Mumbai) by a family which loves and celebrates arts, science, and literature. Though, Her full-time job leaves her with little spare time. Surabhi enjoy reading books, explores her literary abilities in the form of poetry and write-ups, she wrote Marathi Poem, काहूर. Additionally, Surabhi love trekking-hiking, plant parenting, cooking, and nature photography in her free times.
During her Bachelor’s degree in VJTI Mumbai. There, she has worked as an editor for Marathi language for Institute’s magazine. And there she could also interview personalities like Dr. Anil Avchat, Ujjwal Nikam, Vishwas Nangre Patil. These encounters have always been her inspirational points. Surabhi enjoy travelling to new places, exploring Pacific Coastline in the USA is her one of the recent favorite activities. Especially the ethnic and modern world’s amalgamation in San Francisco enchants her the most.
Poetry is the journal of a sea animal living on land, wanting to fly in the air.
Carl Sandburg
Marathi Poem: “काहूर” (Kahoor) by Surabhi Mahajan
Her blog Shabda Sur where she keeps her writings up-to-date Visit her blog
काळोखल्या पौर्णिमेला माजले काहूर होते चांद दिसतो उत्तरेला अन् राहिले घर दूर होते चांद दिसतो उत्तरेला अन् राहिले घर दूर होते || तारकांच्या मांडणीचे नक्षत्र मशहूर होते सोमरहित आसमंती आत्मप्रेमात चूर होते काळोखल्या पौर्णिमेला माजले काहूर होते || ग्रासणारे या धरेला समंध कसे मग्रूर होते तिमिरघन काननाचे आत्मसुर भेसूर होते चांद दिसतो उत्तरेला अन् राहिले घर दूर होते ।।
Analysis of the Poem “काहूर” in Marathi
वाईटाचा चांगल्यावर , असत्याचा सत्यावर विजय मिळवण्याचा जगात सर्वत्र प्रयत्न चालू असतो. जसं चंद्रकला कृष्ण पक्षात असताना नभात चांदण्या मिरवू लागतात आणि अंधारलेल्या धरेवर समंध उत्पाती होतात.
Translation
Everywhere in the world, people make an effort to separate good from bad and true from false. Similar to when Chandrakala is on the side of Krishna, the moon begins to move in the sky and the sky becomes dark.
